Het meest gestolen kunstwerk uit de geschiedenis: Het Lam Gods (copy)

Nadat de doorgezaagde panelen uit Duitsland waren teruggekeerd, zijn ze door middel van een ingewikkelde constructie weer aan elkaar vastgemaakt. De dief moet hier kennis van gehad hebben; zonder het juiste gereedschap is het onmogelijk om de twee panelen ongeschonden los te krijgen. Daar komt bij dat het werk van Jan Van Eyck hoog hing, op 3,50 meter boven het altaarblad. Dit betekende dat er een ladder nodig was. Werd die ladder ’s nachts ongezien de kerk binnengesmokkeld of was er hulp van binnenuit? Daarmee lijkt het waarschijnlijk dat er meerdere dieven waren, die bovendien kennis hadden van de constructie. 

Op maandag 29 mei 1934, drie weken na de diefstal van de twee panelen, ontvangt het bisdom een ongedateerde Franstalige brief. Daarin schrijft een zekere D.U.A. dat hij het voorrecht heeft te beschikken over de Rechtvaardige Rechters en Johannes de Doper. Voor een miljoen frank is hij bereid de werken terug te geven. Na een briefwisseling bevat de derde brief van D.U.A. een kaartje van het bagagecentrum in station Brussel-Noord. Daar blijkt Johannes de Doper te liggen, ongeschonden en wel. Ondanks deze belangrijke vondst worden er geen vingerafdrukken genomen.

De briefwisseling met D.U.A. duurt voort. De vermeende dief legt zijn eisen voor de geldoverdracht op tafel, maar van hogerhand wordt besloten niet akkoord te gaan met zijn eis van een miljoen frank. In plaats daarvan kan D.U.A. een voorschot van 25.000 frank krijgen, mét de belofte dat hij later nog eens 225.000 frank zal ontvangen als hij de Rechtvaardige Rechters ook teruggegeven heeft. De 25.000 frank wordt uitgeteld in twee biljetten van 10.000 en vijf van 1000 frank. De politie noteert de nummers van de biljetten, om later de dief te kunnen opsporen. 

Op donderdag 14 juni 1934 wordt de 25.000 frank in een dichte envelop aan een taxichauffeur gegeven, maar daarna loopt het onderzoek vast. De dertiende en laatste brief van D.U.A. arriveert op 2 oktober. De brieven worden ook dan niet onderzocht op eventuele vingerafdrukken en er wordt niet gekeken of de biljetten ergens uitgegeven zijn. 

Schatkaart

Dan verschijnt ene Arsène Goedertier ten tonele, een bankmedewerker uit Wetteren, een dorpje in de buurt van Gent. Op 25 november 1934, een klein halfjaar na de diefstal, krijgt hij op 57-jarige leeftijd een hartaanval. Op zijn sterfbed wil hij zijn vriend en advocaat Georges De Vos onder vier ogen spreken en hij vertrouwt hem toe: ‘Ik alleen weet waar het paneel van Het Lam Gods is.’ Hij verwijst De Vos naar zijn bureau. Daar blijken kopieën van de dertien brieven van D.U.A. te liggen, evenals een veertiende, nog te versturen brief. Ook vindt de advocaat sleutels, een ruw getekende plattegrond van een onbekende plaats en een kaartje van het bagagecentrum bij het Sint-Pietersstation in Gent. Daar wordt vervolgens een schrijfmachine gevonden van hetzelfde merk als waarmee de brieven getypt zijn. Toch wordt het apparaat niet onderzocht. Sterker nog: de politie neemt het later zelf in gebruik, aangezien men in die tijd nog niet over zo’n moderne typemachine beschikt. De veertiende en niet-verstuurde brief bevat een interessant detail over de Rechtvaardige Rechters: dit paneel zou op een plek liggen ‘waar ik, noch iemand anders, het kan bovenhalen zonder de publieke aandacht te wekken’, aldus D.U.A.